ورزش سه گانه:

ورزش سه‌گانه یا تریاتلون (به فرانسوی: triathlon) یا مسابقات سه‌گانه یک ورزش ترکیبی است که شرکت‌کنندگان در آن با انجام سه مرحلهٔ استقامتی با یکدیگر رقابت می‌کنند. مراحل مسابقه شامل شنا، دوچرخه‌سواری و دو هستند. مسافت هر یک از این مرحله‌ها بسته به نوع مسابقه تغییر می‌کند. سه‌گانه از سال ۲۰۰۰ در هر دو بخش مردان و زنان وارد برنامه مسابقات المپیک شده‌است. چند مسافت اصلی مسابقات بین‌المللی سه‌گانه برگزار می‌شود عبارتند از:

· مسافت سرعتی: ۷۵۰ متر شنا، ۲۰ کیلومتر دوچرخه‌سواری، ۵ کیلومتر دو

· مسافت استاندارد یا المپیکی: ۱٫۵ کیلومتر شنا، ۴۰ کیلومتر دوچرخه‌سواری، ۱۰ کیلومتر دو صحرایی

· مسافت طولانی: ۱٫۹ کیلومتر شنا، ۹۰ کیلومتر دوچرخه‌سواری، ۲۱٫۱ کیلومتر دو

· آیرون من: ۳٫۸ کیلومتر شنا، ۱۸۰٫۲ کیلومتر دوچرخه‌سواری، ۴۲٫۲ کیلومتر دو

که این مواد بصورت متوالی و پی در پی انجام می شود.

تاریخچه:

تریاتلون احتمالا در دهه ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ در فرانسه پایه‌گذاری شده‌است.

نخستين مسابقه سه گانه در سال ۱۹۲۱ در كشور فرانسه با نام مسابقه سه ورزش برگزار شد كه در آن ورزشكاران ۷ كيلومتر ركاب زدند، پنج كيلومتر دويدند و سرانجام ۲۰۰ متر شنا كردند. گرچه اين حركت ورزشي براي ۵۰ سال متوقف شد، اما سرانجام در سال ۱۹۷۲ شروع آن به شكل ورزش دو گانه درميان ساير ورزش ها ديده شد. در آن سال اين مسابقات شامل دو و شنا بود.

چند ورزشكار از سه رشته ورزشي دووميداني، شنا و دوچرخه سواري در سال ۱۹۷۴ تصميم به برگزاري مسابقاتي از تركيب سه ورزش مذكور در آمريكا كردند. آنان در شروع نگران بودند كه تعداد شركت كنندگان به حد مطلوب نرسد اما در كمال ناباوري ۴۶ ورزشكار در خط شروع در كنار هم قرار گرفتند.

در سال ۱۹۷۸يك افسر نيروي دريايي ايالات متحده آمريكا زير شاخه اي از ورزش هاي سه گانه را معرفي كرد. او كه خود شناگر و دونده بود اخبار مسابقات دوچرخه سواري را هم دنبال مي كرد و معتقد بود دوچرخه سواران ورزشكاراني قوي و توانمند هستند. به همين علت تصميم گرفت در ادامه حركت چهار سال قبل نوع دشوارتري از ورزش سه گانه را ارائه دهد كه به مسابقه مردان آهنين معروف شد.

در نخستين دوره اين رقابت ها ۱۵ نفر شركت كردند كه تنها ۱۲ نفر موفق شدند به خط پايان برسند، اما امروزه بالغ بر سي هزار نفر هر ساله در سرتاسر جهان در اين رقابت ها شركت مي كنند.

ورزش سه گانه در ایران

اين رشته از سال ۱۳۸۰ توسط بهرام افشارزاده دبيركل محترم كميته ملي المپيك به عنوان كميته ورزش سه گانه در زير مجموعه فدراسيون دو و ميداني شروع به فعاليت كرد و در سال ۱۳۸۲ به عنوان انجمن ورزش سه گانه كشور به كنفدراسيون سه گانه آسيا معرفي شد. سپس در سال ۱۳۸۵ سردار محمد علي صبور به عنوان سرپرست فدراسيون ورزش سه گانه منصوب و دربيست و سوم آبان ماه ۱۳۸۵ با اكثريت آراء به عنوان رييس فدراسيون ورزش سه گانه جمهوري اسلامي ايران انتخاب شد و در خرداد ۱۳۸۶ با تلاش فراوان و تدوين اساسنامه مربوطه و ارسال آن به كنفدراسيون سه گانه آسيا به عنوان بيست و يكمين عضو آن كنفدراسيون (ASTC) انتخاب شد.

اولين دوره ليگ ورزش سه ‌گانه باشگاه‌هاي كشور در سال ۱۳۸۷ با شركت ۲۱ تيم و بيش از ۸۰ ورزشكار برگزار شد و مرداد ماه  1395 نهمين دوره آن محسوب مي شود.

اتحاديه جهاني ورزش سه گانه:

اتحاديه بين المللي ورزش سه گانه با نام (ITU) در سال ۱۹۸۹ در فرانسه تاسيس شد و درآگوست همان سال نخستين رقابت هاي جهاني اين رشته برگزار شد و در حال حاضر بيش از 150 كشور عضو اين اتحاديه هستند. هم اكنون رياست فدراسيون بين المللي ورزش سه گانه بر عهده خانم ماريسول كاسادو از اسپانيا است. كنفدراسيون سه گانه آسيا نيز در سال ۱۹۹۱ در كره جنوبي تاسيس شد.

 رياست اين كنفدراسيون كه تا به امروز 34 عضو دارد، برعهده آقاي جاستين پارك از كشور كره جنوبي است. ورزش سه گانه در سال ۲۰۰۰ وارد المپيك شد. در شروع اعضاي اتحاديه جهاني ۲۵ كشور بودند اما در حال حاضر بيش از 150 كشور در آن عضو هستند.

در پنجمين دوره انتخابات كنگره كه در سال 2015 در كشور چين تايپه برگزار گرديد ، آقاي جاستين ساك وون پارك از كره جنوبي به سمت رئيس، آقاي شين اوتسوكا از ژاپن به عنوان نايب رئيس ارشد، آقاي محمد علي صبور از ايران به عنوان نايب رئيس، آقاي ويجيتر سيتي ناوين از تايلند به عنوان دبيركل و آقاي چيا چون- نام از مالزي به سمت خزانه دار انتخاب شدند. هيأت اجرايي تا سال 2019 به فعاليت خود ادامه خواهد داد.

شاخه های رشته ورزشی سه گانه:

در حال حاضر سه شاخه از ورزش سه گانه با نام سه گانه زمستاني (winter triathlon)، دوگانه آبي (aquathlon) و دوگانه زميني (duathlon)، مسابقات جهاني خود را با برنامه ريزي ITUانجام مي دهند.

الف) دوگانه آبي (aquathlon) : شركت كنندگان در شروع مسابقه بايد مسافت استاندارد ۵ كيلومتر را بدوند و پس از آن دو كيلومتر شنا كنند و تا پايان شنا مجددا ۵ كيلومتر بصورت متوالي بدوند. نخستين دوره اين رقابت ها در سال ۱۹۹۸ برگزار شد. مسافت ها در سنين مختلف، متفاوت است. مثلا در رده سني جوانان اين مسافت ها به نصف تقليل مي يابد.

ب) دوگانه (duathlon) : اين رقابت شامل ۲ بخش دو و يك بخش دوچرخه سواري است. شركت كنندگان بايد مسافت استاندارد ۱۰ كيلومتر را بدوند سپس ۴۰ كيلومتر دوچرخه سواري كنند و مجددا ۵ كيلومتر بصورت متوالي در مسافت استاندارد بدوند.

مسافت ها در سنين مختلف، متفاوت است.مثلا در رده سني جوانان اين مسافت ها به نصف تقليل مي يابد.

ج) سه گانه زمستاني (winter triathlon) : اين رقابت ها شامل رشته هاي دوصحرانوردي، دوچرخه كوهستان و اسكي صحرانوردي است. (شامل ۷ تا ۹ كيلومتر دويدن –۱۲ تا ۱۴ كيلومتر دوچرخه سواري كوهستان و ۱۰ تا ۱۲ كيلومتر اسكي صحرايي)

د) سه گانه تيمي امدادي: اين رقابت ها شامل 250 تا 300 متر شنا،5 تا 8 كيلومتر دوچرخه سواري و1/5 تا 2 كيلومتر دو صحرانوردي است.

و) دوگانه تيمي امدادي: اين رقابت ها شامل 2 كيلومتر دو صحرانوردي، 8 كيلومتر دوچرخه سواري و مجددا يك كيلومتر دو صحرانوردي است.

انواع مسافت ها در ورزش سه گانه:

الف) مسافت كوتاه (sprint) : اين نوع از رقابت ها كه ساده تر از ساير انواع است شامل ۷۵۰ متر شنا، ۲۰ كيلومتر دوچرخه سواري و ۵ كيلومتر دو است.

ب) مسافت المپيكي : در بازي هاي المپيك ورزشكاران بايد 1500 متر شنا كنند و ۴۰ كيلومتر ركاب بزنند و در نهايت ۱۰ كيلومتر بدوند.

ج) مسافت بلند(مردان آهنين) : ورزشكاران در اين بخش بايد1000 تا4 هزار متر شنا ، 100 تا 200 كيلومتر دوچرخه سواري و 10 تا 42/2 كيلومتر بدوند.